LÁ THƯ MỤC VỤ
“Tử đạo: Chứng nhân của tình yêu” là chủ đề Thánh Lễ nầy. Thật vậy, chữ ‘martyr’ từ gốc Hy Lạp có nghĩa là ‘chứng nhân’. Cùng nhau, chúng ta hãy nhìn lại các chứng nhân anh hùng của tình yêu ngay trên quê hương ta. Hạt giống Tin Mừng của Đức Kitô được gieo vào tâm hồn người dân Việt, âm thầm lớn lên và đâm hoa kết trái; nhưng biết bao giông tố kinh hoàng, bắt bớ, giam cầm, tra tấn, thảm sát và phân sáp. Thật kinh khủng!
Năm 1802, Vua Gia Long (1802-1820) thống nhất sơn hà, khai mở triều đại Nhà Nguyễn, tình hình tương đối ổn định. Thống kê Giáo Hội Công Giáo Việt Nam được ghi nhận như sau : Giáo Phận Đàng Trong : 1 giám mục, 5 thừa sai, 15 thầy cả và 60.000 giáo dân. Giáo Phận Tây Đàng Ngoài : 1 giám mục, 5 thừa sai, 65 thầy cả và 120.000 tín hữu. Giáo Phận Đông Đàng Ngoài : 1 giám mục, 4 thừa sai, 41 thầy cả và 150.000 giáo hữu. Nhưng đến năm 1868, dưới triều Vua Tự Đức (1848-1883), một chiếu chỉ được ban hành, triều đình phân loại hai hạng công dân trong nước : 1/ “Lương dân” gồm những con dân hiền lành, lương thiện, an phận thủ thường. 2/ “Dữu dân” là những ai theo đạo “Gia Tô”, một thứ đạo của Tây Phương, họ là những “người xấu” như chính từ ngữ “Dữu” đã diễn tả. “Dữu” là tên một loại cỏ dại, mọc chen với mạ và phá hoại ruộng lúa. Phải chăng triều đình muốn áp dụng hình ảnh dụ ngôn ‘cỏ lùng’ trong Tin Mừng của thánh Matthêu 13, 24-30?
Tổng số 130.000 tiền nhân anh dũng hy sinh mạng sống để minh chứng cho đức tin. 30.000 anh hùng Việt Nam tử đạo dưới đời Chúa Trịnh tại Đàng Ngoài (lúc đó Chúa Nguyễn và Tây Sơn ở Đàng Trong). 40.000 chiến sĩ đức tin đã anh dũng làm chứng nhân của tình yêu dưới 3 triều đại : Minh Mạng (1820-1841), Thiệu Trị (1841-1847) và Tự Đức (1848-1883). 60.000 tín hữu đã kiêu hùng chết vì yêu Chúa Kitô dưới tay bắt bớ, thảm sát và phân sáp của Phong Trào Văn Thân (1862-1885). Thiết nghĩ cũng nên nhắc lại chiếu chỉ “Phân Sáp” của Vua Tự Đức ban hành ngày 5/8/1861 đã ra lệnh như sau : “Phá bình địa các làng Kitô giáo, tịch thu tài sản, khắc trên má tên làng và chữ Giatô tả đạo, phân tán và giao cho 5 lương dân canh chừng một giáo hữu…” Tàn ác thật !
Theo giòng thời gian, trong con số 117 anh hùng chứng nhân của tình yêu, 2 vị tử đạo dưới thời Chúa Trịnh Doanh (1740-1767) ; 2 vị tử đạo dưới thời Chúa Trịnh Sâm (1767-1782) ; 2 vị tử đạo đời Vua Cảnh Thịnh (1782-1802) ; 57 vị tử đạo đời Vua Minh Mạng ; 3 vị tử đạo đời Vua Thiệu Trị và 51 vị tử đạo đời Vua Tự Đức. Thầy Anrê Phú Yên được nâng lên hàng Chân Phước ngày 5/3/ 2000 do Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II, Thầy là vị chứng nhân tình yêu tiên khởi của Giáo Hội Việt Nam.
Hãy nhìn lại các ‘hình phạt’ mà các ngài đã lãnh nhận để làm chứng cho tình yêu : 1 vị bị xử “Bá Đao” (còn quen gọi là “tùng xẻo”, nghĩa là trống đánh tùng thì xẻo một miếng, cho đến khi đủ 100 mà còn sống thì tha ! 4 vị bị xử “Lăng trì”, nghĩa là bị chặt tay chặt chân trước khi bị chém đầu ! 6 vị bị xử “Thiêu Sinh” tức là bị đốt sống ! 9 vị bị chết rũ trong tù ; 22 vị bị lãnh án “Xử Giảo” nghĩa là bị tròng dây vào cổ rồi bị kéo hai đầu dây cho đến chết ! 75 vị chịu án “Xử Trảm” có nghĩa là bị chém đầu ! Hình phạt nào cũng kinh tởm thật ! Có yêu thương tha thiết lắm mới có đủ dũng lực mà chấp nhận, vì phàm nhân ai mà không sợ chết !
Hiến Chế Giáo Hội của Công đồng Vatican II (số 42B) ghi rõ : “Khi tử đạo, người tử đạo đồng hoá với Thầy của mình, Đấng đã tình nguyện chấp nhận cái chết để cứu nhân độ thế…Giáo Hội coi việc tử đạo như một ân huệ lớn lao và là một bằng chứng cao cả về đức ái.” Chính dòng máu mà các Chứng Nhân Của Tình Yêu đã đổ ra trên quê hương Việt Nam mà nền móng Mẹ Giáo Hội Việt Nam được xây dựng vững bền. Tính đến nay, vào thời buổi thống kê nầy nêu ra, dân số Việt Nam là 88.661.639 người. Số tín hữu công giáo là 6.087.659, số Linh mục triều là 2.846, số Linh mục dòng là 664, số Tân linh mục là 267, số Nam tu sĩ là 1.798, số Nữ tu sĩ là 13.200, Tu hội nam : 173 thành viên, Tu hội nữ : 1.285 thành viên và con số 56.133 Giảng viên giáo lý. Nghĩa là giáo dân công giáo chiếm gần 7 % dân số toàn quốc. Tạ ơn Chúa. Cảm tạ các “Chứng Nhân Tình Yêu” đã để lại cho chúng con những gương sáng tuyệt vời. Linh mục Phạm Quang Hồng sưu tầm từ tác phẩm “Họ Là Ai”(Cung Chi SSS)